NỀN VĂN HÓA WHISKY

Nguồn gốc ra đời rượu Whisky là một câu chuyện hấp dẫn về nền văn hóa uống rượu ở các vùng đất như Scotland và Ireland.

Lý giải tên gọi của dòng rượu đẳng cấp hàng đầu thế giới

Rượu Whisky là một loại rượu mạnh có nồng độ cồn từ 40 – 45% ABV, được chưng cất từ ngũ cốc như: lúa mạch, lúa mì, lúa mạch đen, bắp hoặc lúa kiều mạch. Whisky từ lâu đã trở thành một biểu tượng của sự tinh tế và được yêu thích rộng rãi trên thị trường.

Vậy thế nào là rượu Whisky? Cách gọi “Whisky” có thể bắt nguồn từ cách phát âm của quy trình sản xuất loại rượu này trong một số thứ tiếng, cụ thể:

Nguồn gốc thứ nhất cho rằng nó bắt nguồn từ tiếng Gaelic “uisge beatha” hay “aqua vitae” trong tiếng Latinh, có nghĩa là “nước của sự sống“. Thuật ngữ này được người Gaelic ở Ireland và Scotland sử dụng để mô tả rượu mạnh chưng cất từ ngũ cốc, thể hiện sự kỳ diệu của quá trình ủ và làm giàu hương vị.

Nguồn gốc thứ hai có thể là từ tiếng Scots “wykye,” xuất phát từ “whey” – chất lỏng còn lại sau quá trình sản xuất pho mát.

Nguồn gốc ra đời rượu Whisky và sự ảnh hưởng đến tên gọi

Nguồn gốc của rượu Whisky đã tạo ra những tranh cãi lớn giữa Scotland và Ireland, hai quốc gia có liên quan chặt chẽ đến lịch sử sản xuất rượu.

Quan điểm Whisky có nguồn gốc từ Ireland

Nhân chứng Malachy Magee – tác giả của cuốn sách “1000 năm rượu Whisky Ailen quyến rũ”, khẳng định rằng rượu Whisky xuất hiện lần đầu tiên ở Ireland. Bằng chứng của ông dựa trên các báo cáo từ những người lính Anh trở về từ Ireland vào năm 1170, khi họ mô tả việc người Ireland tiêu thụ “uisce beatha” và “usquebaugh”. Ông cũng đề cập đến việc chưng cất rượu ở Ireland từ thế kỷ XII.

Quan điểm Whisky có nguồn gốc từ Scotland

Bản ghi chép năm 1494 là một trong những bằng chứng sớm nhất về việc sản xuất rượu chưng cất ở Scotland: “Nhà tu dòng Saint Benedict – John Cor, của tu viện Lindores mua ngũ cốc để sản xuất “aquavite”, một thuật ngữ cổ để chỉ rượu chưng cất”.

Trong tình hình cạnh tranh giữa Scotland và Ireland, tên gọi “Whiskey” có chữ “e” ra đời để phân biệt nguồn gốc của rượu. Theo đó, Whiskey dùng để chỉ rượu được sản xuất tại Ireland và Whisky dùng để chỉ rượu được sản xuất tại Scotland.

Thuật ngữ Whisky lần đầu xuất hiện ở đâu?

Thuật ngữ “Whisky” lần đầu tiên xuất hiện trong văn bản được ghi chép trên một bản sao của Tạp chí Quý ông năm 1753, khi mô tả về việc bán “120-gallon rượu Whisky” tại một cửa hàng ở Dublin. Từ điển tiếng Anh Oxford cũng ghi chú về sự xuất hiện của các biến thể như “whiskee” (1753), “Whisky” (1746) và “whiskie” (1715).

Tuy nhiên, thuật ngữ “Whisky” trong thời kỳ này không hoàn toàn phản ánh thức uống như chúng ta hiểu ngày nay. Các văn bản thường không mô tả chi tiết hoặc định nghĩa rõ ràng về nó, và có khả năng áp dụng cho nhiều loại thức uống khác nhau làm từ ngũ cốc.

Ví dụ, vào năm 1600, một công chức Hoàng gia đã đề cập đến “usquebaugh”, một loại thức uống chữa bệnh được làm từ nho khô. Tương tự, vào năm 1658, một nhà văn đã đề cập đến một loại thức uống từ mật ong, rượu vang và thảo mộc được gọi là “usquaebach”. Điều này cho thấy rằng thuật ngữ “Whisky” ban đầu có thể được sử dụng để mô tả nhiều thức uống khác nhau và không chắc chắn đề cập đến rượu Whisky như chúng ta biết ngày nay.

Có thể người xưa sử dụng thuật ngữ Whisky để chỉ loại nước uống khác thứ rượu Whisky hiện nay.

Ngày nay, ngũ cốc, nấm men và nước là nguyên liệu chính sản xuất Whisky, khác với nho, mật ong, thảo mộc trước đây. 3 nguyên liệu này mang tới hương vị độc đáo cho mỗi loại rượu. Do đó, hiểu về nguyên liệu sản xuất rượu Whisky giúp bạn chọn lựa loại Whisky phù hợp nhất với khẩu vị của mình.

Tên gọi các loại rượu Whisky hiện nay

Tên gọi các loại rượu Whisky hiện nay có thể được phân loại theo nhiều cách như:

• Phân loại dựa vào nguyên liệu: Single Malt Whisky (Whisky mạch nha đơn), Single Grain Whisky (Whisky ngũ cốc đơn), Blended Whisky (Whisky pha trộn) …

• Phân loại theo quy trình sản xuất: Single, Straight, Blend, Pure Pot Still.

Tuy nhiên, Whisky thường được phân loại theo xuất xứ. Trong đó, mỗi khu vực có nguyên liệu và quy trình sản xuất riêng biệt, tạo nên đặc trưng riêng và hương vị độc đáo. Theo cách phân loại này, Whisky được đặt tên theo xuất xứ loại Whisky đó. Bên cạnh đó, cách gọi Whiskey dùng để chỉ rượu được sản xuất tại Ireland và Hoa Kỳ; và Whisky dùng để chỉ rượu được sản xuất tại Scotland, Canada và Nhật Bản.

Canadian Whisky

Canadian Whisky là một loại rượu Whisky được sản xuất tại Canada, nổi tiếng với sự pha trộn tinh tế giữa các nguyên liệu như lúa mạch, ngô, lúa mì. Đặc trưng của Canadian Whisky thường là sự êm mượt của vani, caramel, hoa quả khô và mật ong hòa quyện.

Nguyên liệu: chủ yếu là lúa mạch đen (Rye Whisky)

Quy trình sản xuất: Blend

Rượu Whisky Nhật

Whisky Nhật Bản là biểu tượng của sự tinh tế và sự đổi mới trong ngành công nghiệp rượu. Xuất hiện vào đầu thế kỷ 20, Whisky Nhật nhanh chóng đạt được sự tôn trọng toàn cầu với hương vị đa dạng và độc đáo. Các nhà máy chưng cất Nhật Bản thường sử dụng nguồn nước tinh khiết và kỹ thuật lên men tiên tiến, tạo ra những chai Whisky độc đáo và đẳng cấp.

Nguyên liệu: Mạch nha (Malt Whisky), Lúa mạch (Grain Whisky)

Quy trình sản xuất:

• Single Malt Whisky: Là loại Whisky được sản xuất chủ yếu từ lúa mạch và từ một lò nấu rượu duy nhất.

• Blended Whisky: Là rượu Whisky được pha trộn giữa Single Malt Whisky (Whisky mạch nha đơn cất) và Grain Whisky (Whisky ngũ cốc) theo tiêu chuẩn là 40% Malt và 60% Grain.

Scotch Whisky

Rượu Scotch Whisky là sản phẩm của Scotland, nơi có lịch sử lâu dài trong sản xuất rượu và là quê hương của nhiều thương hiệu nổi tiếng. Scotch Whisky được chưng cất từ ngũ cốc và có quy định nghiêm ngặt về quy trình sản xuất, đặc trưng bởi hương vị đa dạng từ các vùng chưng cất khác nhau như Highland, Lowland, Speyside, Campbeltown, và Islay.

Nguyên liệu: Mạch nha (Malt Whisky), Ngũ cốc (Grain Whisky)

Quy trình sản xuất:

• Single Malt Whisky: Là loại Whisky được sản xuất chủ yếu từ lúa mạch và từ một lò nấu rượu duy nhất.

• Blended Whisky: Là rượu Whisky được pha trộn giữa Single Malt Whisky (Whisky mạch nha đơn cất) và Grain Whisky (Whisky ngũ cốc).

Dù sở hữu các tên gọi khác nhau, quy trình làm rượu Whisky nhìn chung đều trải qua 6 bước cơ bản. Khám phá ngay quy trình này để hiểu hơn về thành phần rượu, quy trình kiểm soát chất lượng và cách đánh giá Whisky đúng khi chọn mua.

Một trong những thương hiệu Scotch Whisky nổi tiếng nhất phải kể đến là Chivas. Chivas Regal đã ghi dấu ấn vững chắc trong lòng người yêu rượu qua nhiều thập kỷ. Nguyên liệu chất lượng cao là một trong những điểm mạnh của Chivas Regal. Mạch nha Strathisla và các loại mạch nha khác như Longmorn, The Glenlivet… được sử dụng một cách kỹ lưỡng, tạo nên hương vị độc đáo. Quá trình ủ gỗ sồi cũng là một yếu tố quan trọng, với thời gian ủ lâu dài, từ Chivas 12 đến các phiên bản cao cấp khác, tạo ra những tầng hương vị khác nhau và màu sắc đẹp mắt.

Như vậy, đằng sau tên gọi Whisky là cả một câu chuyện lịch sử. Whisky không chỉ là một thức uống mà còn là hành trình khám phá lịch sử, văn hóa và hương vị tinh tế. Hãy để mỗi giọt rượu Whisky kể một câu chuyện riêng, gắn kết những người yêu thưởng thức rượu trên khắp thế giới.

Viết bởi: Nguyễn Hoàng Lan

Nguồn: Sưu tầm và tổng hợp